عوامل اقلیمی

عوامل اقلیمی که در رشد گیاه دخیل می باشند عبارت اند از:

1.      نور

2.      دما

3.      باران

4.      رطوبت نسبی

5.      باد

توجه به نوع، تاریخ سبز شدن، گل دهی و رسیدن بذر گیاهان بومی یک منطقه اطلاعات دقیقی در رابطه با اقلیم رشد آنها به ما می دهد!

نور: طول روز و شدت نور دو خصوصیت مهم نور در رابطه با اقلیم می باشد. روند و میزان تغییرات طول روز بر عکس العمل گیاهان به طول روز شدیداٌ تاثیر می گذارد.

در انتخاب ارقام مختلف باید به نیاز آنها به طول روز توجه زیادی شود چون در بسیاری از موارد، تفاوت در عکس العمل ارقام مختلف یک گونه به طول روز بیش از تفاوت بین گونه های گیاهی است.

گیاهان از لحاظ طول روز :

گیاهان روز بلند : این گیاهان را در عرض های بالای جغرافیایی می کارند چون در این مناطق طول روز بلند می باشد. اگر بخواهیم از ارقام روز بلند در عرض های پایین استفاده کنیم باید از مواردی مورد مصرف قرار داد که نسبت به طول روز بی تفاوت باشد.

گیاهان روز کوتاه: این گیاهان را در عرض های پایین جغرافیایی می کارند چون در این مناطق طول روز کوتاه است.

اگر بخواهیم از ارقام روز کوتاه استفاده کنیم باید از مواردی استفاده کنیم که نسبت به طول روز بی تفاوت باشد.

!!!!! شایان ذکر است که گیاهان روز بلند به  روز بلند حساس و روز بلند بی تفاوت تقسیم می شوند که این در مورد گیاهان روز کوتاه نیز صادق است!!!!!!!!!!

! چنانچه نیاز گیاه به طول روز تامین نشود، زمان گل دهی کوتاه می شود یا به تاخیر می افتد، مراحل رشد حساس گیاه با شرایط نامساعد ، مثل: خشکی، بارندگی و یا حشرات و بیماری ها برخود نماید و عملکرد محصول شدیداً افت نماید.

عدم تامین نیاز به طول روز باعث زیادی یا کاهش طول دوره ی رویشی گیاه می شود. اما در این مورد هدف کشت را نیز باید مد نظر قرار داد، اگر قصد ما تولید علوفه باشد زیادی رشد رویشی به نفع ماست.

بعضی از گیاهان آفتاب دوست بوده و به نور شدیی برای رشد خود نیاز دارند مثل: نیشکر و آفتاب گردان.

بعضی از گیاهان تحمل سایه را داشته( مانند انواع لوبیا ها) و کیفیت آنها در نور کم زیاد می شودمثل نوعی توتون سیگار برگ.

تکمیل چرخه ی حیاتی هر رقم به تجمع مقدار نسبتاٌ معینی حرارت بستگی دارد.

بعضی از گیاهان مانند ارقام پاییزه ی گندم و چغندر بذری برای عکس العمل به طول روز، به بهاره ساز ی به عنوان پیش نیاز محتاج می باشند.پس از وقوع یک دوره سرما طی فصل رشد این گیاهان برای گل دهی و تولید دانه ضرورت دارد.

اثرات هوا و باران:

هوای مرطوب بر طول مؤثر رشد می افزاید و از تغییرات حرارتی شبانه روزی و خسارت های ناشی از ان می کاهد.

اما! هوای مرطوب ابعث توسعه ی بیماری ها می شود.

گیاهان c₄ به نور شدید نیاز دارند.

وجود هوای ابری و کم نور طی دوران رشد برای فتوسنتز بسیار از گیاهان  نامساعد می باشد.

هوای بارانی گرده افشانی را برای گیاهان دگر گشن مختل می کند. هوای بارانی زمان گرده افشانی موجب تورم و ترکیدن دانه ی گرده بعضی از گیاهان می شود.

از طرفی خشکی شدید هوا باعث مرگ سریع داه گرده می شود و برای گیاهان دگر گشن مضر است.

باد:

در مواردی که باد خشک می وزد باید از گیاهان مقاوم به خشکی و گیاهان مقاوم به خوابیدگی استفاده کرد.

در مواردی باد میتوند موجب ریزش دانه های شود و از این جهت به ما خسارت وارد کند.

خاک :

خاک های نواحی بارانی اسیدی اند و برای کاشت گیاهانی مانند: پنبه، گندم، یولاف، ذرت، برنج، خلر و سیب زمینی مناسب اند.

خاک های نواحی خشک قلیایی اند و برای کاشت گیاهانی مانند: بقولات، چغندر قند و یونجه مناسب اند.

خاک های سبک فقیرند و به کود نیتروزن بیشتری نیاز دارند.

اراضی خاک سنگین  و یا دارای خاک ریز برای کشت سیب زمینی  یا چغندر قند مناسب نمی باشند.

اراضی رسی به شدت سله می بندد و برای کشت یونجه که بذر دانه ریز دارد مناسب نیست زیرا سله رشد بذر را با مشکل روبه رو می کند.

اراضی شنی به دلیل پایین بودن ظرفیت ان برای نگهداری آب، برای گیاهان قاوم به خشکی مناسب نمی باشند.

برای کشت گیاهنی که نیاز به محیط های غرقابی دارند مثل برنج، بهتر است از خاک های رسی استفاده کردف زیرا این خاک ها ظرفیت نگهداری آب بیشترو سرعت آبگذاری پایین تری دارند.

خاک های کم عمق ذخیره ی رطوبتی کمی دارند و لازم است با فواصل کوتاهی آبیاری شوند. دفعات آبیاری به طریق سطحی سبب افزایش تلفات آب  و فواصل کم بین آبیاری ها موجب بروز مشکلات تهویه در خاک می شود. برای کاهش این مشکلات بهتر است در اراضی کم عمق از آبیاری بارانی به جای آبیاری سطحی استفاده کرد.