آفتابگردان

خصوصیات گیاهی  آفتابگردان

آفتابگردان دارای ریشه راست و توسعه یافته ای است. رشد ریشه تا مرحله رویت طبق سریع است. پس از آن، از سرعت رشد ریشه کاسته می شود و در پایان گرده افشانی متوقف می گردد.

آفتابگردان دارای ساقه ی بلند، ضخیم، خشن و کرک دار است.

ساقه در ناحیه پایینی بوته گرد است که به تدریج و به سمت بالا زاویه دار می شود، به طوری که در روی نیمه فوقانی ساقه شیاهاری طولی کم عمقی مشاهده می شود. بوته معمولا فاقد انشعاب است.

برگ های بزرگ، کرک دار و قلبی شکل آفتابگردان دارای حاشیه مضرس و دمبرگ بلند بوده و غالبا 10 تا 30 سانتی متر طول و 5 تا 20 سانتی متر عرض دارند. برگ های پایینی به صورت متقابل و برگ های فوقانی به صورت متناوب بر روی ساقه توزیع شده اند. تبدیل آرایش متقابل به صورت تدریجی انجام می شود

گل آذین آفتابگردان به صورت طبق و شامل یک نهنج بزرگ است که ممکن است در مرحله رسیدکی به حالت محدب، مقعر و یا مسطح مشاهده شود. در حاشیه نهنج ، براکته هایی مشاهده می شوند که برگ های تغییر شکل یافته اند. در هر طبق تا 4000 هزار گل مشاهده می شود که به صورت مارپیچ آرایش یافته اند. مان گل ها روی مارپیچ به نحوی است که به نظر می رسدگل های زایا بر روی کمانهایی که از مرکز طبق می گذرند توزیع شده اند.

گلهای حلقه خارجی طبق عقیم هستند، ولی هر یک دارای 5 گلبرگ طویل با رنگ زرد طلایی می باشد. چون گلبرگها به شکل زبانهای طویلی می باشند، به این گلها، گلهای زبانه ای گویند. گلهای زبانه ای در ناحیه قاعده به صورت لوله در می ایند. این گلها نقش جذب کننده حشرات را دارند. گلهای حلقه های داخلی طبق زایا بوده و به آنها گلهای لوله ای گویند. هر گل لوله ای شامل یک جام لوله ای شکل کوتاه به رنگ قهوه ای یا ارغوانی می باشد که از پنج گلبرگ تشکیل شده است. در هر گل، پنج پرچم به هم پیوسته دیده می شود که لوله ای را تشکیل می دهند.

لقاح به دلیل اینکه پرچم ها زود تر بلوغ می یابند از نوع دگرگشنی می باشد.

میوه آفتابگردان از نوع فندقه است و شامل یک دانه حقیقی با پوسته نازک و فربر ناشکوفا می باشد که در اینجا با دانه مترادف گرفته می شود.

روش کاشت

آفتابگردان را معمولا در روش آبیاری سطحی به صورت جوی و پشته می کارند. کاشت معمولا با استفاده از ردیف کار گیاهان وجینی انجام می گیرد. عمق کاشت بذر به بافت خاک بستگی دارد و از 3 تا 5 سانتی متر تغییر می یابد.

فاصله ردیف کاشت 60 سانتی متر و تراکم بوته 8 تا 10 بوته در متر مربع برای کاشت آفتابگردان در اصفهان  توصیه گردید. بطور کلی فاصله ردیف های کاشت 60 تا 75 سانتی متر . فاصله ی بین بوته ها در روی ردیف کاشت 15 تا 25 سانتی متر برای کشت آفتابگردان مناسب می باشد.

از رمان کاشت تا استقرار بوته ها( مرحله 2 تا 4 برگی)، آبیاری باید بر اساس بافت خاک، اقلیم و تاریخ کاشت، هر 5 تا 10 روز یک بار انجام پذیرد. آبیاری های بعدی تا ظهور اولین آثار رویت طبق هنگامی به عمل می آید که پتانسیل آب در خاک به حدود 1- تا 2- اتمسفر رسیده و یا حدود 60 تا 65 درصد رطوبت قابل استفاده مصرف شده باشد.

آفتابگردان در اوایل دوران رشد گسترش محدودی داشته و توان رقابتی کمی با علفهای هرز دارد. لذا باید در برابر علفهای هرز بطور کامل حمایت شود.. بخشی از کنترل علفهای هرز طی دوران سبز شدن محصول پدیدار گردند، می توان از دندانه سبک انگشتی یا چنگک استفاده نمود و علف های هرز تازه شبز شده را کنترل نمود.

برای برداشت با دست از داس دارای تیغه کوتاه استفاده می کنند. در صورتی که ارتفاع بوته ها زیاد باشد، کارگران بر تریلری که در امتداد ردیف های کاشت حرکت می کند، سوار می شوند. کارگران طبق ها را با دست بریده و جمع آوری می کنند.

برای برداشت مکانیزه از کمباین گندم یا ذرت استفاده می شود.

منبع. گیاهان صنعتی، خواجه پور. م، اصفهان:جهاددانشگاهی، 1383